อารี ปาจัก (พิธีลอยเรือ)

พิธีลอยเรือของชาวอูรักลาโวยจ จัดขึ้นปีละ 2 ครั้ง ในวันขึ้น 14 ค่ำ เดือน 6 และเดือน 11 เป็นประเพณีปฏิบัติจัดขึ้นเพื่อให้เรือนำสิ่งไม่ดีในหมู่บ้านฝากบรรพบุรุษไปให้ถึงกูนุงเยอรัย ที่เชื่อกันว่าเป็นถิ่นฐานเดิมที่ชาวอูรักลาโวยจ ก่อนจะแยกกันไปสร้างชุมชนใหม่อย่างถาวรตามชายฝั่งบนเกาะต่าง ๆ ชาวอูรักลาโวยจทุกที่จะมีพิธีลอยเรือเช่นเดียวกันแต่อาจจะมีความแตกต่างกันไปเล็กน้อย

ชาวอูรักลาโวยจ บ้านสังกาอู้เล่าเรื่องราวไว้ในบทเพลงลงปง ซึ่งเป็นเพลงแรกที่ร้องในพิธีรำมะนา บรรพบุรุษพวกเขาเดินทางมาจากกูนุงเยอรัย จนถึงทะเลอันดามัน และมาหยุดจอดที่เกาะกฺาจี ก่อนจะย้ายไปที่หาดราชา เกาะรัง จากนั้นลอยเรือมาเรื่อยจนถึงหาดปูเตะ เกาะลันตา ในอดีตนั้น ยังไม่พิธีลอยเรือมาด้วย ชาวอูรักลาโวยจมาตั้งหมู่บ้านที่หาดปูเตะ ได้ไม่นานชาวบ้านก็เริ่มล้มป่วยลง เจะซีนัยและเจะเจด เป็นคนแก่สองคนในหมู่บ้านคิดกันว่า ขึ้นไปบนเขาตัดไม้ตีนเป็ดและไม้กำ (ระกำ) มาต่อเรือขนาดกลางให้ชาวบ้านมาทำพิธีร่วมกัน ให้ทุกคนเอาข้าวสาร เครื่องครัว และสิ่งไม่ดีมาใส่ในเรือ เพื่อถึงเวลาอันเสร็จพิธีจะนำไปปล่อยทะเล ฝากข้าวสารอาหารและสิ่งไม่ดีไปกับบรรพบุรุษ ให้เรือไปส่งให้ถึงกูนุงเยอรัย เมื่อทำพิธีแล้ว ชาวบ้านก็เริ่มดีขึ้น จึงจัดพิธีลอยเรือขึ้นปีละสองครั้งในทุกปี ได้แก่ เดือน 6 และเดือน 11 ขึ้น 14 ค่ำ (ปัจจุบัน เดือน 6 และเดือน 11 ขึ้น 13 ค่ำ) ชาวบ้านสังกาอู้จึงยึดเป็นประเพณีปฏิบัตินับตั้งแต่นั้นมา

อ้างอิง

  1. จันทราพันธ์ ทะเลลึก และคณะ. (2555). อารี ปาจัก. สำนักงานกองทุนสนับสนุนการวิจัย (สกว.) ฝ่ายวิจัยเพื่อท้องถิ่น และศูนย์ศึกษาและฟื้นฟูภาษาและวัฒนธรรมในภาวะวิกฤต.
  2. ทีมวิจัยชุมชนชาวอูรักลาโวยจ บ้านสังกาอู้. (2561). แมะฮ กาลา อูรักลาโวยจ (มารู้จัก อูรักลาโวยจ). สำนักงานกองทุนสนับสนุนการวิจัย (สกว.) ฝ่ายวิจัยเพื่อท้องถิ่น และศูนย์ศึกษาและฟื้นฟูภาษาและวัฒนธรรมในภาวะวิกฤต.